گاهی اوقات قرآن کلام خیلی ساده ای داره. کلامی خودمونی که تقریبا همه ما درکش میکنیم.
یکی از الگوهایی که ما توی محاوره خودمون به کار میبریم، اینه که وقت دعوا به طرفمون میفهمونیم که "یادت باشه من میتونم بدتر باهات تا کنم. اگه نکردم ممنون باش".
اینو فک میکنم همه ما میفهمیم و شاید اکثر ماها توی زندگی خودمون چنین جمله ای رو به کسی گفتیم.
جالبه که توی قرآن الله هم اینو به انسان میگه.
سوره فاطر (سوره 35)، آیه 45:
وَلَوْ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِمَا كَسَبُوا۟ مَا تَرَكَ عَلَىٰ ظَهْرِهَا مِن دَآبَّةٍ وَلَـٰكِن يُؤَخِّرُهُمْ إِلَىٰٓ أَجَلٍ مُّسَمًّى ۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِعِبَادِهِۦ بَصِيرًۢا
و اگر خدا بخواهد مردم را به سبب كارهايى كه كرده‌اند بازخواست كند، بر روى زمين هيچ جنبنده‌اى باقى نگذارد. ولى آنها را تا زمانى معين مهلت مى‌دهد و چون مدتشان به سر آمد، به اعمال بندگان خويش آگاه است.
برداشت من اینه که خود خدا هم میدونه دینداری در کالبد انسانی کار سختیه. یعنی ذات انسان مثل ذات فرشته نیست. ذات انسان به دلیل وجود جسم خاکی که سراسر نیازه، و به دلیل وجود قسمت های خاص از مغز (عمدتا قسمت frontal lobe یا قسمت لوپ پیشانی مغز) که سرمنشاء مفاهیمی مثل حرص و طمع و حسادت و ایناس، در واقع خودش یه شیطان درون خودش داره. نفسی که بهش نفس اماره میگیم.
نفس اماره = وجود ما که دائما به ما امر میکنه:
فرشته اینطوری نیست. اقلا تا جایی که من فهمیدم اینطوری نیست. بنابراین انسان بودن و در مسیر درست گام برداشتن واقعا سخته. به همین دلیل حتی بهترین های ما هم اگه قرار باشه واقعا مورد قضاوت قرار بگیرن، شاید درس دنیا رو پاس نکنن، چه برسه به معمولی و بد ما.
در واقع معنی خودمونی تر این آیه این میشه که:
من اگه قرار باشه باهاتون حساب کتاب کنم دخل همتون اومده.
پس ما چطور مغرور میشیم؟
خیلی از ماها واقعا مغرور میشیم به وجودمون. خیلی وقتا پیش خودمون فک میکنیم که "وای من چقدر آدم خوبیم".
وقتی کار خوبی انجام میدیم در حق کسی، حس شعف میکنیم که چقد ما بزرگواریم.
این غرور رو باید ازش رد شیم. باید بدونیم که هر کار خوبی که میکنیم، احتمالا به ازاش 100 تا کار بد کردیم که خودمون خبر نداریم.
درک مناسب این آیه یعنی اینکه خشوع داشته باشیم. یعنی تو خلوت خودمون بگیم:
یا الله، من که میدونم گند زدم. تو هوامو داشته باشه. جز تو من کسی رو ندارم.